Günəş hansı rəngdədir: NASA-nın fotoşəkili maraqlı bir sirri açır

NASA-nın "Günün şəkli" reytinqində ən son nəşrləri arasında Günəşin görünən bütün rənglərini nümayiş etdirən bir fotoşəkil ortaya çıxıb. McMath-Pierce Günəş Rəsədxanası tərəfindən yaradılmış sehrli görüntü göstərir ki, ulduzumuz tez-tez ağ və sarı görünsə də, əslində demək olar ki, bütün rənglərin işığını yayır.

“Şəkildə göstərilən spektrdəki tünd ləkələr Günəşin səthində və ya onun üzərində olan qazın günəş işığını udması ilə bağlıdır. Fərqli qaz növləri müxtəlif işıq rənglərini udduğundan Günəşin hansı qazlardan ibarət olduğunu müəyyən etmək mümkündür”, - NASA izah edir.

Günəşin Yer üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdiyini nəzərə alsaq, alimlərin ulduzun bütün spektral udma xətlərini müəyyən etmələri tamamilə məntiqlidir. Lakin, belə deyil. Bəzi elementlər günəş spektri, xüsusən də 1868-ci ildə günəş spektrində kəşf edilən helium sayəsində kəşf edilmişdir. "İlk yad element" kimi təsvir edilən helium, elm adamlarının Günəşin spektral analizində tapmasından təxminən on il sonra Yerdə kəşf edildi.

Spektroskopun prizmasından görünən qara udma xətləri onilliklər ərzində alimləri çaşdırıb. Yalnız 1859-cu ildə Gustav Kirchhoff və Robert Bunsen müəyyən kimyəvi maddələr Bunsen ocağında qızdırıldıqda, Günəşin spektrində tünd xətlərin göründüyü dalğa uzunluqlarında parlaq emissiya xətlərinin meydana gəldiyini fərq etdi.

Stenford Günəş Mərkəzi izah edir ki, Günəş tez-tez illüstrasiyalarda sarı, narıncı və ya hətta qırmızı kimi təsvir edilsə də, “əslində gözümüzə ağ görünən bütün rənglərin qarışığıdır”. Bunu təkcə prizmalarla deyil, həm də Günəşdən gələn işığın müxtəlif dalğa uzunluqlarına bölündüyünü göstərən göy qurşağına baxmaqla da görmək olar.

Günəşin doğuş və ya qürub zamanı niyə sarı, narıncı və ya qırmızı görünməsinə gəlincə, bunun səbəbi günəşin qısa dalğa uzunluqlarının - yaşıl, mavi və bənövşəyi - yer atmosferi tərəfindən həmin bucaq altında səpələnməsidir. Yalnız qırmızı, sarı və narıncı işıqlar atmosfer vasitəsilə insanın gözlərinə çatır.

Günəş radiasiyasının sarı rəngdə zirvəyə çatdığına dair ümumi bir yanlış fikir də var. Lakin multispektral fotoda gördüyünüz kimi, ən böyük sahə yaşıldır, sarı isə nisbətən kiçik rol oynayır.

“Günəş ən çox enerjini 500 nm ətrafında yayır, bu da mavi-yaşıl işığa yaxındır. Buna görə də Günəşin mavi-yaşıl olduğunu deyə bilərik!” NASA izah edir.