NASA VIPER roverini ən dəhşətli şəraitdə sınaqdan keçirib

NASA ilk dəfə olaraq VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) adlı robotlaşdırılmış Ay roverini yaradır. Onun işə salınması 2024-cü ilin sonuna planlaşdırılır. Ancaq Aya çatdıqda tapacağı ərazi hələ proqnozlaşdırıla bilməz. Bir sıra sınaqlar mühəndislərə roverin imkanlarının hüdudlarını anlamağa kömək edir və VIPER-in hətta həddindən artıq qeyri-bərabər ərazilərdə belə eniş aparatından enə biləcəyini təmin edir. 

“Biz VIPER-in Aya enməsi üçün bütün “məhdudiyyət” hallarını sınaqdan keçirmişik. Testlərə ən dik enişdən istifadə edərək yüksək bankın ən pis ssenarisi, ən qeyri-bərabər enişlərdən istifadə edən bankın ən pis vəziyyət ssenarisi və sahil və dik enişin kombinasiyası ilə ən pis vəziyyət ssenarisi daxil idi "deyib Jasper Wolfe. 

VIPER-i Aya aparacaq Astrobotic Griffin-in eniş platformasında əraziyə uyğunlaşan rampalar sistemindən istifadə edilir. Bununla belə, bu uyğunlaşma o deməkdir ki, rampanın bir tərəfi digərinə nisbətən daha dik meyl edə bilər. VIPER-in istənilən qeyri-bərabərliyi kompensasiya edə bilməsini təmin etmək test rejiminin məqsədidir. Ən son sınaqlar Yerin cazibəsinin 1/6 hissəsi olan Ayın cazibə qüvvəsində roverin gözlənilən davranışını simulyasiya edən Moon Gravitation Representative Unit 3 və ya MGRU3 adlı prototipdən istifadə etməklə həyata keçirilib. VIPER-in planlaşdırılan eniş yeri Ayın cənub qütbünün yaxınlığındakı Mont Moutondur və Apollon dövründə kompüter proqramçısı Melba Moutonun şərəfinə adlandırılıb. Mont Mouton yüksək düz səthə malik olması və günəş enerjisi ilə işləyən təkərli avtomobil üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən daha çox günəş işığı qəbul etməsi ilə Ayda gəzən avtomobil üçün əlverişlidir. Lakin dağın səthinin altında su buzunun əlamətləri də var ki, VIPER onları tapıb xəritəyə qoymağa çalışacaq. 

NASA artıq Apollon missiyalarında astronavtları daşıyan cəmi 90 kilometrdən çox məsafə qət etmiş Ayda roverlər hazırlayıb. Lakin uzaqdan idarə olunan Ay rover agentlik üçün bir ilk olacaq. Ayda gəzinti aparatı üçün mühəndislik tələbləri Perseverance roverindən çox fərqlidir. Atmosfer olmadıqda, Ayda həddindən artıq temperatur 260 dərəcə Selsidən çox dəyişə bilər və gecələr bir həftəyə qədər davam edə bilər. Lakin onun da öz üstünlükləri var: Yerə daha yaxın olan VIPER-i roverlər kimi gecikmə ilə deyil, real vaxt rejimində idarə etmək olar.