Cavadxan Qasımov:

NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ: ELMİN GÜCÜNDƏN TƏDRİSİN ETİBARLILIĞINA YÖNƏLƏN İDEYALAR MƏKTƏBİ

Cavadxan Qasımov
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti,
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru

Azərbaycan Respublikasında yeni keyfiyyət mərhələləri üzrə bir-birini əvəz edən milli təhsil islahatlarının olduqca zəruri nəticələrindən birini elm və tədris sahələrinin məqsədyönlü vəhdəti əsasında qərarlaşan proseslər təşkil etməkdədir. Çağdaş təhsilimizin milli iqtisadi, sosial, mədəni, hüquqi, texnoloji çağırışlardan irəli gələn tələblərinin üstün tutulması, gənc nəslin bu sahədəki fəaliyyətinə daha şəffaf işıq salmaqdadır. Artıq ənənəvi fəaliyyət istiqamətlərindən başqa, yeni, hədəf və ya prioritetlər olaraq ortaya çıxmış olan sferalar, başladılan islahatların mahiyyətini, önəmini və aktuallığını daha da artırmaqdadır. İslahatlar, hər şeydən əvvəl, mövcud potensialın daha yaxşı, daha mükəmməl və daha təkmil səviyyəyə yüksəldilməsi, onun daha çox keyfiyyət göstəricilərinin şaxələndirilməsinə təminat yaratmaqdadır.
Məhz bu mənada, qalib ölkəmizin inkişaf etmiş ali məktəbi olaraq, Naxçıvan Dövlət Universitetinin son üç ildə həyata keçirmiş olduğu tədbirlər elə həmin islahatların elmi, pedaqoji və məntiqi nəticəsi olaraq daha da, əhəmiyyətli olmaqdadır. İstər strukturlaşma və zəruri təsisatların yaradılması, istər müasir tədris mexanizmlərinin bərqərar olması, istərsə də, yeni ideya və təşəbbüslər üçün əlverişli zəminin qərarlaşması kimi proseslər ali məktəbin daha da əlçatan olan dəyərlərinə aid olmaqdadır. 
Naxçıvan Dövlət Universiteti bütün potensialına, bütün hədəflərinə və bütün perspektivlərinə görə ölkənin milli təhsil siyasətinin hərəkətverici qüvvəsi olacaq nəticələrin əldə olunmasına xidmət etməkdədir. Qeyd etmək olar ki, tədris proseslərinin tənzimlənməsinə diqqət göstərilməsi ilə yanaşı, həmin proseslərdə dünyanın təhsil sahəsi üzrə reallıqlarının da nəzərə alınması Naxçıvan Dövlət Universitetinin aktual hesab olunan tədbirləri içərisində yer almaqdadır. Buna görə də, dünya təhsilinə inteqrasiya yolundakı tutumu və bu sahədəki qətiyyətliliyi, onun bütün tərəflərinə görə hədəflərini daha da əlçatan etməkdədir. Olduqca təqdirəlayiq haldır ki, Naxçıvan Dövlət Universitetində yaradılmış imkanlar nəticəsində ali məktəbin kollektivi və digər maraqlı şəxslər dünya təhsilinə inteqrasiya proseslərində daha səmərəli fəaliyyət mühiti ilə təmin olunmuşdur. Belə ki, Azərbaycan Respublikasında yeganə IELTS imtahan mərkəzi məhz Naxçıvan Dövlət Universitetində 30 illik tarixi olan British Council Azerbaijanın dəstəyi ilə fəaliyyət göstərməkdədir. Bu mərkəz, geridə qalan müddətlər ərzində ixtisaslaşmanın, eyni zamanda, gənc doktorantların modern elm yolunda daha da formalaşması sahəsində mühüm nəticələr gətirmiş oldu.
Dayanıqlı təhsil siyasətinin olduqca mühüm tərəflərini özündə birləşdirən Naxçıvan Dövlət Universiteti, müəllim və tələbə heyətinin rifahı, işıqlı gələcəyi, daha səmərəli fəaliyyəti və stimullaşdırılması məqsədlərini daim üstün hesab etməklə, qarşılıqlı əməkdaşlıqlara səbəb olan proseslərin güclü təməllərini və  ardıcıllığını təmin etməkdədir. İstər beynəlxalq əməkdaşlıqların səmərəliliyinin təmin olunması, istərsə də, ölkədaxili ali məktəblərin və bu sferada daha faydalı olan müəssisələrin perspektivlərinə açıq olması, universitetimizin son üç il ərzində toplamış olduğu potensialına yeni dəyərlər qatmaqdadır. 18 oktyabr 2023-cü il tarixində SOCAR-ın Bakı Ali Neft Məktəbi ilə Naxçıvan Dövlət Universiteti arasında Anlaşma Memorandumu imzalanması qarşılıqlı tədris imkanlarının daha da artırılmasına səbəb olacaq. Burada, həm müəllimlərin, həm də tələbələrin elm və tədris sahələri üzrə daha təkmil müətəxəssis olaraq formalaşmasına, eyni zamanda, onların hər iki ali məktəbin imkanlarından məqsədyönlü olaraq, yararlanmasına yol açılacaq. Həmçinin, ölkənin neft və qeyri-neft bölmələrinin kadr potensialının daha etibarlı qaydada qərarlaşmasında bəhs olunan ali məktəblərin rolu, mövqeyi və birgə fəaliyyət nəticələri dinamik göstəricilərlə xarakterizə olacaq. Təbii olaraq, beləliklə də, hər iki ali məktəbin müəllim və tələbə heyəti arasında uzunmüddətli əməkdaşlıq istiqamətlərinin müzakirə olunması daha yeni üfiqlərin göründüyünü təmin edəcək. 

Ölkəmizdə davamlı islahatlar prosesinin aktuallığının qorunması, elm və təhsil sahələrinin ortaq nəticələrinin tarazlı qaydada olmaqla, davamlılığına daha hamar yol açmaqdadır. Naxçıvan Dövlət Universitetinin məhz qısa müddət ərzində həyata keçirdiyi tədbirlər nəticəsində elmin ən təcrübəli daşıyıcısı olan mütəxəssislərin biliklərindən, ixtisas və məsləhətlərindən yetərincə yararlanmaq sahəsində də uğurlar əldə olunmaqdadır. Bu sahədə, kimya elminin yorulmaz araşdırmaçısı, kimya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, gözəl və sevilən alim Fizzə Məmmədovanın bu sahədəki fəaliyyəti hər birimiz üçün qürur gətirməkdədir. Azərbaycan elm sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə və həmin sahənin inkişafı üzrə olduqca mühüm fəaliyyətinə görə seçilən F.Məmmədova, eyni zamanda, Naxçıvan Dövlət Universitetinin tələbələrinin də ixtisaslaşmasında uğurlu nəticələri ilə öz imzasını atmaqdadır. Belə ki, Fizzə müəllimə, ali məktəbimizin Tibb fakültəsinin IV kurs tələbəsi Elsunə Əliyeva ilə birlikdə iştirak etmiş olduqları kimya üzrə Beynəlxalq Erudit onlayn müsabiqəsində birinci yerə layiq görülərək, qızıl medal və diplomla təltif olunublar. Bu isə, təbii olaraq, elmi istiqamətin, işıqlı yolun və düzgün seçimin nə qədər böyük göstərici olduğunu qeyd etməyə əsas verməkdədir. 
Naxçıvan Dövlət Universiteti geridə qalan tədris illərinin şaxələndirici, keyfiyyətyönümlü, müqavimətli potensialını yaratmışdır. Həmin potensial isə malik olduğu etibarlılıqla imkan vermişdir ki, cari 2023-2024-cü tədris ilindən etibarən daha effektiv nəticələr hədəf olaraq müəyyənləşsin, dünya təhsilinə doğru daha inamla addmlamaq məqsədlərimiz əlçatan olsun və qarşılıqlı əməkdaşlıqlar üzrə addımlarımız daha da uğurlar gətirsin. Yaradılmış əlverişli təhsil mühiti, bir-birini əvəz edən illərin yeni və təminatqabiliyyətli perspektivlərini də özündə ifadə etməkdədir. Artıq NDU tələbəsi, dünya çağırışlarına xas olan elmin və tədrisin sirrlərini elə dünya şöhrətli alimlərin özündə birbaşa olaraq öyrənməkdə, onlarla ünsiyyətdə olmaqda, həmçinin, məsləhət və tövsiyələrindən yararlanmaqdadırlar. Adlarını elmi kitablardan, dərs vəsaitlərindən və dərsliklərdən oxuduğumuz dünya şöhrətli alimlərimiz Naxçıvan Dövlət Universitetinin artan etibarına yeni bir etibarlılıq qazandıraraq, cari tədris ilinin başlanğıcından etibarən ali məktəbimizdə tələbələrimizə dərs verməkdədirlər. Bu sahədə, Naxçıvan Dövlət Universitetində yüksəkixtisaslı mütəxəssislərdən olan, həmçinin, elektronika sahəsində tanınmış azərbaycanlı alim, 100 dən artıq patent və ixtira müəllifi, Prof. dr. Xəlil Kələntərin adını qürurla çəkmək olar. Tədris fəaliyyəti ilə məşğul olan alim, hazırkı mərhələdə tez-tez tələbələrimiz və pedaqoji kollektivimiz üçün aktual mövzular üzrə təlimlər keçməklə, universitetimizin başlatmış olduğu qətiyyətli layihələrə dəstək olmaqdadır. Bu mövzulardan biri olaraq, “Patent və ixtiraların hazırlanması texnologiyaları”na dair təlimin keçirilməsi özünün elmi və təcrübi səmərəliliyinə görə seçilməkdədir.
Naxçıvan Dövlət Universiteti, ixtisaslı kadrların hazırlanması, əmək bazarının dəyişən tələblərinin öyrənilməsi və diqqətdə saxlanılması, eyni zamanda, bu sahədə, daha mütərəqqi təşkilatlarla əməkdaşlıqların olunması önəmliliyinə görə fərqlənməkdədir. Belə təşkilatlardan birini də ELSA təşkil etməkdədir. Xüsusilə, Avropanın bir sıra ölkələrindən bütövlükdə, 100 mindən çox gənci sıralarında toplaya bilən ELSA, dünya üzrə hüquq təhsili alan gənclərin və tələbələrin ən böyük təşkilatı olaraq təşəkkül tapmışdır. Qeyd etmək olar ki, həmin təşkilatın əsası 1981-ci ildə qoyulmuşdur. Ölkəmizin bu sahədəki nailiyyətlərindən biri də, ELSA-nın Azərbaycan nümayəndəliyinin 2010-cu ildə təsis olunması ilə ifadə oluna bilər. Bu təşkilatla NDU arasında əməkdaşlıqların yaradılması və uğurlu davamlılığı, öz özlüyündə yaxın gələcəkdə gənc hüquqşünasların ölkəmizin daha dinamik inkişafına töhfə verməsinə yol açmış olacaq.
Ali məktəbimizin yeni reallıqlar istiqamətində inamla addımlaması, alternativ və müqavimətli tədris imkanlarının müəyyən olunması, bütün tərəflərinə görə, dünya elminə inteqrasiyaolunma proseslərinin də önünü açmaqdadır. Milli və qlobal tədris imkanlarının vəhdəti, ali məktəblərin bu sahədəki resurslarından daha səmərəli istifadə olunmasını şərtləndirməkdədir. Təbii olaraq, burada, Naxçıvan Dövlət Universitetinin son üç il ərzində formalaşdırmış olduğu potensial mühüm amil olmaqdadır. Bu mənada, ali məktəbimizdə yerləşən, Amerika Birləşmiş Ştatlarında mərkəzləşmiş College Board nəzdində rəsmi fəaliyyət göstərən Naxçıvan regional SAT Qeydiyyat və İmtahan mərkəzində ilk imtahanın uğurla yekunlaşması bu sahədə qərarlaşan düzgün və səmərəli təşkilatlanmanı bir daha göstərməkdədir. Elmi və nəzəri biliklərin dünya elminə və nəzəriyyəsinə dolğun olmaqla inteqrasiyasını nəzərdə tutan bu proseslər, artıq tələbələrin və digər ixtisaslı kadr olaraq formalaşmaq arzusunda olan, bir sözlə, milli və qlobal elmin vəhdətindən yararlanmaq istəyən gənclərin ən aktual ünvanına çevrilmiş olacaq. SAT mərkəzinin fəaliyyətə başladığı qısa müddət ərzində onlarla şagirdin müraciəti nəzərə alınaraq konsultasiya xidməti də göstərilib ki, bu da, Naxçıvan Dövlət Universitetinin yolunun, hədəflərinin və məqsədlərinin nə qədər düzgün, uğurlu və qətiyyətli olduğunu bir daha göstərməkdədir.
Beləliklə, Naxçıvan Dövlət Universiteti, bu gündən gələcəyə olduqca böyük tədris potensialı ilə addımlamaqdadır. Həmin potensial, özündə, elmin artan gücünü, tələbələrin çağdaş baxışını və təhsilin etibarlı səmərəsini birləşdirməkdədir. Yaxın gələcəkdə bunun yeni nəticələrini də görmək ümidi ilə.