YADA DÜŞƏR XATİRƏLƏR

(AZpressAZ-in arxivindən: 2023-cü il)

Kosmik dəfn: Astronavt uçuş zamanı ölərsə, cəsədlə nə ediləcək?

Astronavt olmaq riskli bir işdir. Hər gün astronavtlar özlərini təhlükəyə atırlar, bəs onlardan biri kosmosda ölsə nə olar? Bədənlə necə davranmaq üçün xüsusi protokollar var. Bir üzvün ölümü halında ekipajın edə biləcəyi bir neçə fərqli yanaşma var. Ən bariz həll yollarından biri astronavtın cəsədini Yerə geri göndərməkdir. Lakin bu, yalnız planetlə təhlükəsiz şəkildə bağlı olan ISS-də mümkündür. Ekspedisiya zamanı kosmik gəmidə ekipaj üzvləri cəsədin lazımi şəkildə qorunmasını təmin etməli və çirklənmənin qarşısını almalıdırlar. Ekipaj cəsədi hava keçirməyən çantaya yerləşdirməli və kosmik gəminin ən soyuq yerində saxlayaraq skafandrda qoymalıdır. NASA və ekoloji zərərsizləşdirmə şirkəti Promessa, bir cəsədin kosmik gəminin xaricində hava keçirməyən çantaya yerləşdirildiyi "Body Back" texnikası üzərində əməkdaşlıq edir. Daha sonra cəsəd tamamilə donana qədər kosmosun aşağı temperaturlarına (-270°C) məruz qalır. Təxminən bir saat sonra robot qolu çantanı yenidən göyərtəyə gətirir və sonra onu titrəyərək donmuş cəsədi parçalara ayıraraq "toz"a çevirir. Bu vəziyyətdə bir insanın susuzlaşdırılmış dondurulmuş "külü" təxminən 20 kiloqram ağırlığındadır və Yerə qaytarılmadan əvvəl uzun illər gəmidə saxlanıla bilər. BMT-nin razılaşmasına əsasən, hər hansı bir dağıntının (o cümlədən insan qalıqlarının) kosmosa buraxılması qadağandır. Fakt budur ki, atılan cisim potensial olaraq peyklər və ya digər kosmik gəmilərlə toqquşa bilər.