Faiq İsmayılov:

 Erməni mədəni-irsinin nümunəsi kimi təqdim edilən Dərəkənd abidəsi

Kənddə Abidənin tikilməsində məqsəd, Xocavənd rayonunun Dərəkənd kəndində, kəndin sosial problemlərini həll etmək üçün nəzərdə tutulub. Bina üçnefli, tağlı düzbucaqlı planda tikilən bazilikadır. Binanın uzunluğu 14,6 metr, eni 10 metr, hündürlüyü 7,5 metrdir. Abidədən Sovet dövrü ambar kimi istifadə edilib.

Ərazinin 1992-ci il Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalına qədər və  sonra belə abidədən kilsə kimi istifadə edilməsədə ermənilər, kəndin ambarını erməni kilsəsi kimi təbliğ etməyə başladılar. İşğal dövrü abidənin divarlarına xaç nişanları erməni dilində yazı mətnləri yerləşdirərək abidəni mənimsəməyə cəhd etdilər. Hal-hazırda Ermənistan Respublikasının alim və siyasətçiləri tərəfindən erməni mədəni-irsinin nümunəsi kimi Ermənistanın mədəni-irs siyahısına salınıb. 

Dərəkənd (əvvəlki adı: Zamzur) kəndi,  Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Dərəkənd kənd inzibati ərazi dairəsində inzibati yaşayış məntəqəsidir.  Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Xocavənd rayonunun Zamzur kəndi Dərəkənd kəndi adlandırılmışdır. 2 oktyabr 1992-ci ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Dərəkənd kəndi 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.

Faiq İsmayılov
AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitunun əməkdaşı